Zgoda rodziców na publikację wizerunku

W obecnych czasach, w epoce platform społecznościowych takich jak Instagram, Facebook czy TikTok, coraz więcej osób decyduje się na dzielenie się swoim życiem online. Udostępniają nie tylko zdjęcia i nagrania z własnym wizerunkiem, lecz także obrazki swoich małoletnich dzieci.

Takie praktyki są akceptowalne, o ile publikowane treści nie naruszają godności dziecka i obie strony rodzicielskie wyraziły zgodę na ujawnienie wizerunku potomstwa. Jak postępować, gdy jeden z rodziców regularnie udostępnia zdjęcia dziecka, mimo braku zgody drugiego opiekuna? Co zrobić, gdy na przykład fotografia dziecka zostanie opublikowana na stronie internetowej szkoły bez zgody obu rodziców? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym wpisie.

Prawo do wizerunku przysługuje każdemu człowiekowi, niezależnie od wieku, jako dobro osobiste chronione przepisami prawa cywilnego. Zgodnie z art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

W przypadku dziecka, które nie może samodzielnie wyrazić zgody, to rodzice podejmują działania mające na celu ochronę praw dziecka. Warto zauważyć, że zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli dziecko pozostaje pod władzą obojga rodziców, każdy z nich może działać jako przedstawiciel ustawowy dziecka. Oznacza to, że zgoda jednego z rodziców wystarcza do udostępnienia wizerunku małoletniego dziecka, na przykład na stronie internetowej szkoły.

Prawo do ochrony wizerunku obejmuje również przepisy Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jak i Ustawy o ochronie danych osobowych. Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej, co obejmuje także dzieci. W związku z tym konieczna jest zgoda rodziców na publikację zdjęć ich dzieci.

W skrócie, choć dzieci nie mogą samodzielnie wyrażać zgody, to rodzice, jako ich przedstawiciele ustawowi, podejmują decyzje dotyczące udostępniania wizerunku potomstwa. Jednakże, w sytuacjach, gdzie obaj rodzice mają wspólną władzę rodzicielską, wystarczy zgoda jednego z nich do legalnego rozpowszechniania wizerunku dziecka.

Warto pamiętać, że ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych przewiduje pewne wyjątki, gdy nie jest wymagane zezwolenie rodzica na rozpowszechnianie wizerunku dziecka. Są one następujące:

• osoba otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie,
• chodzi o wizerunek osoby powszechnie znanej, gdy wykonano go w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych,
• chodzi o wizerunek osoby, stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.

Jeśli wizerunek dziecka został upowszechniony przez jakąkolwiek instytucję bez zgody rodziców, a nie spełniały się wcześniej wymienione warunki, można uznać to za naruszenie obowiązujących przepisów prawnych. W takiej sytuacji rodzice mogą podejmować działania w celu ochrony praw swojego dziecka.

W pierwszej kolejności zaleca się zachowanie materiałów zawierających wizerunek dziecka jako dowodu potwierdzającego naruszenie praw. Następnie należy skontaktować się z instytucją, która nielegalnie wykorzystała wizerunek dziecka, informując ją o tym, że zdjęcie zostało opublikowane bez wymaganej zgody rodziców, zgodnie z przepisami prawa autorskiego. W piśmie należy dokładnie opisać sytuację i dołączyć dowody potwierdzające naruszenie praw dziecka. Ważne jest również zawarcie w nim żądania zaprzestania naruszania praw dziecka, czyli zaprzestania rozpowszechniania wizerunku małoletniego oraz usunięcia publikacji, na której się on znajduje.

W sytuacji, gdy powyższe kroki nie przynoszą oczekiwanego rezultatu, rodzice mają prawo wystąpić z powództwem cywilnym przed sądem w sprawie naruszenia dóbr osobistych dziecka. W pozwie można domagać się:

• zaniechania dalszego naruszania dobra osobistego w postaci wizerunku (np. zaprzestania publikowania zdjęcia dziecka),
• usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego w postaci wizerunku (np. złożenie oświadczenia z przeprosinami),
• zadośćuczynienia za doznane krzywdy związane z bezprawną publikacją wizerunku dziecka,
• odszkodowania jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa.

Obowiązujące przepisy prawa stanowią solidną ochronę dla dóbr osobistych, w tym prawa do wizerunku. Dlatego zaleca się podjęcie właściwych działań prawnych w przypadku nielegalnego wykorzystania obrazu dziecka.