Jak ustalić wysokość alimentów na dziecko?

Zobowiązanie alimentacyjne polega na zapewnieniu środków do życia oraz, w zależności od potrzeb, wsparcia w procesie wychowania. Obejmuje to umożliwienie zaspokajania bieżących potrzeb związanych z żywnością, ubraniem, mieszkaniem, higieną, leczeniem oraz w pewnym stopniu potrzeb kulturalnych i jest stosowane wobec wszystkich uprawnionych, niezależnie od ich wieku. W ramach wsparcia wychowawczego szczególny nacisk kładzie się na troskę o małoletnich, którzy przygotowują się do samodzielnego życia. Obejmuje to zapewnienie środków na ogólne i zawodowe kształcenie, rozwijanie zdolności dziecka, dostarczanie odpowiednich form rozrywki, zapewnienie wypoczynku, troskę o rozwój fizyczny i duchowy itp.

Alimenty uwzględniają także wydatki związane z ochroną praw dziecka oraz zabezpieczeniem jego osoby, takie jak koszty postępowania sądowego dotyczącego dziecka. Jednak nie obejmują one wydatków związanych z wyposażeniem, czyli środków związanych z zawarciem małżeństwa lub samodzielnym rozpoczęciem życia przez dziecko, na przykład zakup mieszkania.

W prawie rodzinnym istnieje postulat tzw. równego poziomu życiowego, który nakłada obowiązek na małżonków dostarczania sobie wzajemnie środków umożliwiających utrzymanie na porównywalnym standardzie życia. Jednakże, w kontekście alimentów na rzecz dzieci, kwestia ta ma nieco inny wydźwięk, ponieważ zakres tych świadczeń zależy od wykonywania władzy rodzicielskiej. W tym przypadku nie można odwoływać się do zasady równego poziomu życiowego pomiędzy rodzicem a dzieckiem. Rodzice są zobowiązani zapewnić odpowiednie warunki do utrzymania i wychowania dziecka, lecz nie mają obowiązku zaspokajania wszelkich luksusowych potrzeb dziecka, nawet jeśli posiadają wystarczające środki finansowe.

Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie reguluje wysokości alimentów. Ich kwota zależy od:

• usprawiedliwionych potrzeb dziecka, które gwarantują mu normalne warunki życia i rozwoju;
• możliwości zarobkowych i majątkowymi rodzica płacącego alimenty;
• zaangażowania rodzica w jego utrzymanie i wychowanie – brak zainteresowania i kontaktu z dzieckiem może oznaczać wyższą kwotę alimentów.

Na wysokość alimentów nie wpływają:

• świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego;
• świadczenia, wydatki i inne środki finansowe związane z umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej;
• świadczenia wychowawcze;
• świadczenia rodzinne.

Przepisy prawa nie przewidują konkretnych kwot wypłacanych alimentów. Dlatego kluczową sprawą w ustaleniu ich wysokości jest uzasadnienie potrzeb dziecka w pozwie o alimenty.

Pod tym pojęciem kryją się koszty poniesione w związku z:

• wyżywieniem,
• mieszkaniem,
• utrzymaniem higieny,
• zdrowiem i leczeniem (wizyty lekarskie, leki, zabiegi, sprzęt rehabilitacyjny),
• ubraniem i obuwiem,
• codziennym życiem (meble, przedmioty potrzebne do urządzenia pokoju lub mieszkania, sprzęt elektroniczny, sportowy),
• szkołą (wydatki na podręczniki, zeszyty i przybory, zajęcia dodatkowe, wyjazdy na wycieczki lub wyjścia klasowe, obiady, ubezpieczenia, składki szkolne),
• czasem wolnym (zabawki, książki, wyjścia do kina, zoo, płyty, gry komputerowe),
• wakacjami, weekendowymi wyjazdami,
• codziennymi kosztami dojazdów.

Wszystkie jednorazowe wydatki np. podręczniki należy wyliczyć jako koszt miesięczny, zatem uzyskaną kwotę trzeba podzielić na 12 i podać jako miesięczną – alimenty przysługują co miesiąc, zatem potrzebne jest wyliczenie średniej

Aby udokumentować koszty utrzymania dziecka, warto posiadać zaświadczenia, faktury, dowody opłat, np. za leczenie, lekcje języka obcego lub inne zajęcia dodatkowe.

Jak już wspomnieliśmy, istotne jest zwrócenie uwagi na możliwości zarobkowe, a nie faktyczne dochody. W związku z tym, ważne jest przygotowanie informacji dotyczących potencjalnych źródeł dochodów drugiego rodzica. Można to zrealizować poprzez analizę złożonego zeszłorocznego zeznania podatkowego (PIT) lub umowy o pracę, uwzględniając przy tym jego wykształcenie, umiejętności, zawód, historię zatrudnienia, itp. Ponadto, warto poszukać przykładowych ofert pracy skierowanych do osób o podobnych kwalifikacjach. W przypadku, gdy drugi rodzic nie posiada konkretnego zawodu, wykształcenia ani doświadczenia, można bazować na ofertach pracy dostępnych dla osób bez określonego zawodu. Alternatywnie, istnieje możliwość zgłoszenia do sądu prośby o skierowanie zapytania do urzędu pracy w sprawie dostępnych ofert dla osób o określonych kwalifikacjach lub dla tych, którzy nie posiadają konkretnego zawodu.

Zobowiązanie alimentacyjne wobec dziecka obowiązuje oboje rodziców, lecz nie oznacza to równego podziału kosztów utrzymania dziecka. Rodzicowi, który nie mieszka na co dzień z dzieckiem, przypada wyższa kwota, ponieważ obowiązek alimentacyjny nie ogranicza się jedynie do aspektu finansowego (wyrażonego kwotowo lub procentowo w stosunku do dochodów zobowiązanego). Obejmuje również bezpośrednią opiekę, czyli osobiste zaangażowanie w dbanie o dziecko, takie jak przygotowywanie posiłków, utrzymanie czystości, opieka w chorobie itd.

Nie istnieje zatem ustalona średnia kwota alimentów na dziecko w danym wieku. Sądy przyznają alimenty w zróżnicowanej wysokości, uwzględniając różne czynniki. Wysokość alimentów zależy od skomplikowanej kombinacji czynników, które wymagają dokładnej analizy, obliczeń i udokumentowania.